مرگ خاشه جوان جنایت است؛ اما نامش نظر محمد نیست
کابل – حقیقت سنج پیک، ۷ اسد ۱۴۰۰خ.
نام اصلی خاشه جوان؛ نظر محمد نیست، فضل محمد است.
او در جریان عملیات و فرار از بازداشت کشته نشده، بلکه پس از بازداشت توسط طالبان محکمهی صحرایی شدهاست...
خبر مرگ فضل محمد مشهور به خاشه جوان کندهاری، کمیدین و طنزپرداز مشهور کشور، برای نخستین بار پیش از چاشت روز جمعه اول سرطان ازطریق یک کاربر مربوط به گروه طالبان در فضای مجازی (تویتر) منتشر و ثبت گوگل شد.
اما دو روز پس ازاین خبر، هنگامیکه صحنههای تصویری از بازداشت و شکنجهی خاشه جوان با دستان بسته توسط طالبان در شبکههای اجتماعی انتشار یافت؛ بهویژه صحنهی سیلی زدن بهروی خاشه، اوج واکنشهای شدید هزاران شهروند، چهرههای علمی و فرهنگی، احزاب سیاسی کشور و نهادهای ملی و بینالمللی را در برابر طالبان، تا هماکنون در فضای مجازی بهنمایش کشیدهاست.
همزمان با دستبهدست شدن این خبر درمیان هزاران کاربر شبکههای اجتماعی (فیسبوک و تویتر) با نگارهها، نقاشیها و نوارهای تصویری گوناگون و ابراز نظرها دربارهی مرگ خاشه جوان، برخیهم مرتکب اشتباه و اطلاعرسانی نادرست شدهاند.
افزونبر اینکه خاشه جوان ازسوی برخی کاربران و خانوادهاش، بهعنوان یک طنزپرداز، فکاهیگوی، آوازخوان و همچنان سرباز پولیس محلی و اندکیهم «روانی» پذیرفته شدهاست؛ بسیاری از کاربران و رسانههای دیداری، چاپی و برخط در گزارشهای شان، نام اصلی خاشه را (نظر محمد) معرفی کردهاند. اما نصیراحمد ۱۷ ساله فرزند ارشد خاشه جوان در تماس تلفونی بهخبرنگار پَیک گفت:
« نام پدرم نظر محمد نیست، فضل محمد است.»
ازسوی دیگر، سخنگویان طالبان با ارایه معلومات ضدونقیض دربارهی مرگ خاشه، باری به رسانهها گفتهاند که خاشه در جریان یک عملیات چریکی و فرار از بازداشت کشته شده و بار دیگر گفتهاند که ازسوی اربکیها کشته شدهاست.
اما قاری یوسف احمدی یکی از سخنگویان طالبان در پاسخ به پرسش خبرنگار پَیک در پیامخانهی وتساپ، چنین نوشت:
« خاشه یک مجرم دشنام دهنده و تمسخر کننده به علما و قاتل ایشان بود که به کیفر اعمال خود رسید ».
بهگفتهی نصیراحمد پسر ارشد خاشه جوان کندهاری، سه تن از افراد مسلح طالبان صبح روز جمعه چهارم عید قربان، بهخانهی شان در روستای ذاکر ولسوالی دند داخل شده و پدرش را با ضربوشتم و دستان بسته سوار موتر با خود بُردند.
برخی از کاربران مربوط به گروه طالبان نیز، چاشت همانروز در شبکههای اجتماعی گفتهاند که «فضل محمد مشهور به خاشه جوان پولیس محلی» را در ولسوالی دند این ولایت کشتهاند.
کشتاریکه بهباور برخی از فعالان حقوقی، مدنی و رسانهای، جنایت جنگی و بشری خوانده شدهاست.
عبدالمطلب فراجی مسوول اجرایی خانهی آزادی بیان در واکنش بهاین رویداد، نگاشتهاست:
« قتل کسانی‌که با استفاده از آزادی فکر و بیان، با نظرداشت قاعده‌های فرهنگی و دینی، لبخند برلبان هم‌شهریان خود می‌آورند، تکان‌دهنده و جنایت جنگی بوده می‌تواند. »
عبدالمجیب خلوتگر رییس اجرایی دفتر «نَی» نهاد حمایت کننده رسانههای آزاد افغانستان، میگوید که این عملکرد گروه طالبان می‌تواند باعث ترس و رعب و فرار شهروندان از کشور شود.
همچنان، عزیز رفیعی رییس مجتمع جامعهی مدنی افغانستان، سیلی بهروی خاشه را، توهین بهتاریخ و فرهنگ یک سرزمین و مرگ او را نیز، یکی دیگر از جنایتهای بشری طالبان در تاریخ کشور میداند.
رحمتالله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان در صفحهی فیسبوک و تویتر خود نوشتهاست:
« زمانیکه در یکی از ادارههای امنیت ملی با انس حقانی دیدم، دستانش را باز کردم و بهاو اجازه دادم که تلفونی با مادرش صحبت کند تا مگر چنین فکر نکند که بااستفاده از موقف خود کرامت انسانی را زیرپا میکنیم، اما اینها که ادعای حکومت بر تمام کشور را دارند، پس چرا از یک ملنگ میترسند و بیرحمانه اورا میکُشند؟ »
حامد کرزی رییس جمهور پیشین کشور نیز، مرگ خاشه را بهدست افراد مربوط به گروه طالبان نکوهش کرده و در صفحهی فیسبوکاش نوشتهاست:
« این عمل خلاف موازین حقوق بشری و ضد احکام دین اسلام است و یکبار دیگر از طرفهای درگیر جنگ خواسته میشود که هرچه زودتر از برادرکُشی دست بردارند و گفتوگوهای صلح را صادقانه انجام بدهند.»
درخواستیکه بار دیگر به تازهگی ازسوی سازمان ملل متحد نیز، تاکید شدهاست.
دیبورالاینز، نمایندهی ویژهی دبیرکل سازمان ملل متحد درافغانستان که روز گذشته (چهارشنبه۶ اسد) در نشست مشترک نظارت و انسجام در ارگ ریاست جمهوری سخن می‌زد، تأکید کرد که جهان برخوردهای طالبان را در افغانستان زیر نظارت دارد و سرکوب زنان، اقلیتها و نظام مستبدانه برای این سازمان پذیرفتنی نیست.
هرچند ارگ ریاست جمهوری تاهنوز دراین باره چیزی نگفتهاست؛ اما هریک از معاونان اول و دوم رییس جمهور در برگههای فیسبوک شان، مرگ خاشه را با شدیدترین بیان نکوهش کرده و گفتهاند که انتقام سیلی بهروی خاشه را خواهند گرفت.
اما نصیراحمد پسر ارشد خاشه جوان که بهگفتهی خودش، اکنون سرپرستی سه خواهر و سه برادر یتیم و مادر بیوهاش را برعهده دارد؛ میگوید که انتقام نمیخواهد، بلکه از دولتمردان کشور میخواهد تا برای خودش زمینهی کار و برای خواهروبرادر کوچکتر از خودش، زمینهی آموزش را فراهم کنند.
گزارشگر: روحالله ارمان
